Uit recent onderzoek blijkt dat een goede beloning de productiviteit en prestaties van medewerkers verbetert. We gebruiken dan ook niet voor niets hondenkoekjes wanneer we een hond ander gedrag aan willen leren. Bij mensen geldt dat precies hetzelfde. Wanneer we een beloning krijgen, worden bepaalde delen in onze hersenen geactiveerd en dat geeft een goed gevoel. Maar wat wordt er eigenlijk geactiveerd in onze hersenen? En hoe kunnen we nou het beste onze medewerkers belonen? Wij spraken erover met Chantalle Weemaes van TopState.
Wat gebeurt er met je wanneer je beloond wordt?
“Wanneer je iemand beloond, zeg je eigenlijk: ‘dat heb jij goed gedaan’”, begint Chantalle. “Ons brein vindt dat fijn en gaat stofjes aanmaken, waaronder dopamine en oxytocine. Oxytocine is het knuffelhormoon waardoor we geneigd zijn om met anderen te verbinden. Een essentieel hormoon wanneer je bijvoorbeeld binnen een topteam wil functioneren. Dopamine geeft zo een prettig gevoel dat je er graag meer van wilt hebben. Door het krijgen van een beloning, maken je hersenen dopamine aan, die ervoor zorgen dat je meer gedrag wil gaan vertonen waarvoor je beloond wordt.” Chantalle vergelijkt dit met computerspelletjes. “In veel computerspelletjes word je giga beloond. Kinderen (en volwassenen) zitten meteen te stuiteren voor de volgende beloning in dat spel. Maar eigenlijk zitten ze gewoon te wachten op hun dopamine-shot. Dat voelt zo fijn! Wanneer een mens dat niet heeft, mist hij dat. En dat zorgt er dan ook voor dat het zo verslavend werkt. Computerspelletjes activeren zoveel fysieke chemische stoffen dat je het wilt blijven spelen. Nee, niet omdat je het zo leuk vindt, maar omdat je lichaam naar dat stofje verlangt.” Hetzelfde geldt op de werkvloer. Wanneer je mensen beloond, maken hun hersenen die stofjes aan, die ervoor zorgen dat jij je een hero voelt. Doordat je meer van die stofjes wilt hebben, ga je nóg beter je best doen en uiteindelijk beter presteren.
Gratis masterclass: stap voor stap naar een nieuwe HR-cyclus
Op zoek naar een nieuwe HR-cyclus? Tijdens deze masterclass nemen we je stap voor stap mee naar een cyclus gericht op groei en ontwikkeling van medewerkers. Inclusief een onderdeel over belonen!
Waarom is belonen zo belangrijk?
“Doordat onze hersenen dopamine en oxytocine aanmaken, verbinden we ons met anderen of gaan we op een bepaalde manier met elkaar communiceren”, vertelt Chantalle. “Die stofjes sturen ons gevoel aan waardoor we bepaald gedrag gaan vertonen. Wanneer fanatieke gamers een tekort hebben aan die stofjes, dan zullen zij ook ander gedrag vertonen. Zo worden ze wat asocialer en willen ze maar één ding: gamen!” Datzelfde geldt op het werk. “Word je goed beoordeeld of ontvang je een beloning voor je prestaties, dan maak je die stofjes aan.”
Chantalle benoemd daarbij een mooi voorbeeld: “Twee weken geleden gaf ik een presentatie, na afloop kreeg ik feedback van de aanwezigen. Alle reacties waren super goed, op één na. Ik kreeg alleen maar achten, negens en tienen, en daarbij zat één drie. Je voelt dan direct dat je lichaam, bij het krijgen van een drie, andere stofjes aanmaakt. Die drie is biochemisch gezien dan ook veel bepalender voor je overlevingssysteem dan al die negens en tienen. Hoewel je brein altijd op zoek is naar punten waar je jezelf op kan ontwikkelen, is het heel belangrijk dat dit op een positieve manier wordt benoemd, zodat die fijne stofjes worden aangemaakt.”
“Om goed te kunnen belonen, is het belangrijk dat je geen egomania in het team hebt. Bij een egomania gaat het alleen maar om jezelf, bij een topteam sta je zelf op de derde plek. Het team en het team laten faciliteren staan op één en twee. Het zou een mooi experiment zijn om medewerkers pas inkomen te geven, wanneer een collega goed presteert. Wanneer je het werk zo intens met elkaar beleeft, geeft dat echt een boost aan het vertrouwen. Want dan gaat het niet om jezelf, maar om het team. Vaak zeggen teams dan ook dat ze elkaar door en door vertrouwen. Totdat er stress in het spel komt, bijvoorbeeld door een deadline. Dan komt het egomania opspelen en kiezen mensen toch voor zichzelf. En dat is heel logisch, want zo werkt ons brein nou eenmaal. Stuur je je brein zo aan dat je zelf op de derde plek staat en help je elkaar om de opdracht zo goed mogelijk te voltooien, dan is er enorm veel ruimte voor feedback en beoordelen.”
Hoe kan je het beste belonen?
Volgens Chantalle is een menselijke beloning vele malen belangrijker dan een beloning in geld. Op geld doen je oxytocines het veel minder goed dan wanneer je van mens tot mens zegt dat je blij bent met de ander. “Wanneer jij oprechte interesse toont in de ander en in zijn/haar werk, zorgt dat voor verbinding door de oxytocine. Doordat we heel graag ergens bij willen horen, is ons brein nou eenmaal veel gevoeliger voor menselijke verbindingen dan voor geld. Echter is het voor veel mensen nog lastig om je ego aan de kant te zetten en een ander te vertellen dat hij/zij iets goed heeft gedaan. Dit zie je vooral terug in hiërarchische organisaties. Mensen zijn geneigd om te zeggen: ‘dat heb jij goed gedaan door mij’. We vinden het heel lastig om te zeggen dat anderen ergens beter in zijn dan wijzelf. Wanneer iets fout gaat, zijn we dan ook eerder geneigd om excuses buiten onszelf te zoeken. Dat streelt ons ego, maar zo brokkelt het vertrouwen wel af, waardoor je minder gaat verbinden.”
Je collega’s zijn heel belangrijk voor jouw succes
“Het is de kunst om te weten welk spel je speelt. Zodra iedereen binnen het team zijn eigen spel kan spelen in zijn brein, kan je met elkaar het grote spel spelen. Zo had ik laatst een foto met mijn beste vriendinnetje vroeger tijdens een playbackshow, in een presentatie. Omdat we beste vriendinnen waren, waren we elkaar heel erg aan het faciliteren. We hadden ongelooflijk veel pasjes geoefend en we zeiden continu tegen elkaar wat de ander nóg beter kon doen. Je bent zo afhankelijk van elkaar als je goed wil samenwerken, dat je er beter voor kan zorgen dat die ander ook optimaal kan presteren in plaats van dat je alleen met jezelf bezig bent. We vergeten nog wel eens om oog te hebben voor de ander en die te belonen bij goed gedrag. Echter zitten daar de mooiste verbindingen en successen. De ander is heel belangrijk voor jouw succes.”