Waarom hiërarchie?
Een hiërarchische structuur laat een duidelijke verhouding zien tussen mensen binnen een organisatie. Een verhouding waarbij de autoriteit van de medewerkers wordt ontleend aan de plek binnen de hiërarchie. Hoe meer autoriteit, hoe hoger de plek in de organisatie en hoe beperkter het aantal functies met die autoriteit. Een hiërarchie heeft daarom vaak een omgekeerde piramide vorm. Het grootste voordeel van een hiërarchie is de duidelijkheid die het geeft.
Bestaande hiërarchieën veranderen echter in heel rap tempo. De zogenaamde top down aansturing van organisaties, waarbij van bovenaf wordt opgelegd wat er moet gebeuren, maakt plaats voor meer bottom up. En daar zijn gegronde redenen voor.
Waarom verdwijnt de hiërarchie binnen organisaties?
Steeds meer organisaties gaan zich anders organiseren. Op het eerste plaatje hierboven ‘how things were’ zie je een hiërarchische organisatie. Een aantal jaar geleden werkten organisaties nog met deze wijze waarin top-down werd bestuurd. Op het tweede plaatje ‘how things are’ zie je de verandering die veel organisaties momenteel doorgaan. De hiërarchie zoals we die gewend waren verdwijnt steeds meer en organisaties werken steeds meer in teams. Er is nog steeds structuur in de vorm van managers die de teams aansturen. Op het derde plaatje ‘how things work’ zie je waar veel organisaties in de toekomst naartoe gaan. De hiërarchie verdwijnt bijna helemaal en medewerkers werken in een netwerk van teams. Eén team werkt daarbij aan een gezamenlijk project met een gezamenlijke doelstelling. In deze manier van samenwerken staat het team centraal en is er veel minder hiërarchische leiding. In deze manier van werken ligt de verantwoordelijkheid bij het team en onderlinge continue feedback is daarbij enorm belangrijk. Door op deze manier te werken wordt de organisatie veel platter, wendbaarder en is er veel meer ruimte voor innovaties.
Hoe ga je van hiërarchie naar zelfsturende teams?
In een zelfsturend team is het leiderschap verdeeld. Alle leden van het team zijn gelijkwaardig en verdelen samen het werk en dat betekent dat er weinig/geen hiërarchische leider is. Dat betekent niet dat er geen hiërarchie is. Er is zeker wel leiding in een zelfsturend team, maar op een andere manier. Iedereen is de leider over zijn/haar specialisme.
Het kan overkomen alsof deze manier van werken meer vrijblijvend is. Niets is echter minder waar. De controle die een manager van oudsher had, is nu vervangen door zelfcontrole en door controle van het team.
Het team werkt vanuit een gezamenlijke opdracht; een gezamenlijk doel. Iedereen levert een bijdrage vanuit zijn of haar sterke punten. Het is dus belangrijk dat je daar zelf inzicht in hebt en dat anderen jou ook kunnen vinden op jouw sterke punten. Daarnaast wordt tijdens team overleggen op zeer frequente basis de stand van zaken bekeken. Waar staan we en zijn we nog on track? Is jouw bijdrage niet volgens afspraak of verwachting, dan zal er snel bijgestuurd worden.
Het zal geen verbazing wekken dat inzicht in competenties, het werken met 360 feedback en het werken met doelen een belangrijk basis vormen. In het Treams platform komen al deze zaken samen. Voeg daar nog de optionele rol van een coach in het platform aan toe en je hebt de handvatten om zelfsturing te laten vliegen.