Het onderwerp ‘zelfsturende teams’ komt bij veel organisaties hoog terug op de agenda. Echter blijkt de invoering hiervan in de praktijk vaak lastiger dan gedacht. Een slechte implementatie kan zorgen voor weerstand, frustratie en kan zelfs mensen de organisatie uitduwen. Het lijkt een ideaal model, maar de juiste formule voor jouw organisatie is cruciaal. Een zelfsturend team is geen zelflopende machine, wat vaak nog wel wordt verwacht. Maar hoe zorg je er dan in de praktijk voor dat een zelfsturend team goed gaat lopen?
Wat is een zelfsturend team?
Laten we beginnen bij het begin. Een zelfsturend team is, naar ons idee, een team waarin het leiderschap verdeeld is. Alle leden in een zelfsturend team zijn gelijk en verdelen samen het werk. Wat moet er allemaal gebeuren en wie doet wat? Dat het team dit met elkaar bepaalt en samen het werk oppakt wil niet zeggen dat er geen leiding is. Er is zeker wel leiding in een zelfsturend team, maar in een andere vorm. Iedereen is in de lead over een bepaald deel. De één bijvoorbeeld voor het stukje marketing, de ander voor de klanten. Wie welk deel oppakt wordt voornamelijk gebaseerd op talenten en kwaliteiten. Wie is waar goed in en wie kan welke rol zo goed mogelijk vervullen?
Afstappen van de hiërarchie
De reden dat het onderwerp ‘zelfsturende teams’ zo hoog op de agenda staat is dat organisaties steeds meer af willen van de hiërarchische indeling van de organisatie. Een wendbare organisatie worden, dat is voor velen een droom. Minder werken vanuit een top-down benadering met bazen en directeuren die managers aansturen en managers die medewerkers aansturen. Veel meer in een netwerk van (zelfsturende) teams. Zo ligt de beslissingsbevoegdheid lager in de organisatie en kan je sneller inspelen op innovaties. Heb je een goed idee? Dan kan dat een stuk sneller uitgevoerd worden en groei je als team en als organisatie harder. Daarnaast geef je, door het werken in zelfsturende teams, medewerkers meer verantwoordelijkheid en eigenaarschap waardoor zij meer erkenning ervaren en uiteindelijk meer gemotiveerd zijn en productiever werken.
Video: Performance Management in agile organisaties
Hoe kan je op de beste manier doelen stellen? Wat voor soort doelen zijn er? En wat levert het stellen van doelen op? In dit e-book geven we je tips&tricks en handvaten.
Zelfsturende teams in de praktijk
Ondanks dat het werken met zelfsturende teams wellicht allemaal rooskleurig klinkt, is dat zeker niet altijd het geval. Het werken in een zelfsturend team is in de praktijk echt geen toveroplossing en past zeker niet bij iedereen. Of het werken in zelfsturende teams in de praktijk kans van slagen heeft, ligt vaak voornamelijk aan de organisatie en de cultuur. Er zitten verschillende voorwaarden aan deze manier van werken gekoppeld. Zo blijkt uit de praktijk dat het vaak beter werkt wanneer er een coach is binnen het team. Iemand met een zekere afstand die het proces bewaakt en ervoor zorgt dat de samenwerking soepel verloopt. In een team heb je mensen die hun vak heel goed verstaan, die hoef je echt niet te vertellen wat ze moeten doen, maar wellicht moeten zij wel geholpen worden om over bepaalde dingen te praten. Een coach kan daarbij helpen. Daarnaast zijn gedeelde normen en waarden erg belangrijk voor het succes van een zelfsturend team. Een onderzoek van Google heeft aangetoond dat de voorwaarden voor een succesvol zelfsturend team niet verschillende persoonlijkheden zijn maar gedeelde normen en waarden. Een team van developers heeft bijvoorbeeld andere normen en waarden dan een salesteam. Spreek van tevoren bijvoorbeeld af hoe je elkaar aanspreekt, of je altijd stipt op een bepaalde tijd binnenkomt en hoe je jezelf voorbereid op een meeting.
Stip op de horizon
Net als voor het team gelden er voor de organisatie ook voorwaarden wanneer je gaat werken in zelfsturende teams. Wanneer er geen hoger doel is waar je met de gehele organisatie naartoe werkt, kan je een zelfsturend team niet vrij laten. Zorg ervoor dat er een duidelijke stip op de horizon is en dat er binnen ieder zelfsturend team iemand is die de lijn naar de rest van de organisatie actief bewaakt. Dit kan je bijvoorbeeld doen door bijeenkomsten te organiseren. Zo weet je met het gehele team waar de organisatie mee bezig is en kan je polsen of dat wat jullie doen nog daadwerkelijk in lijn is met de rest van de organisatie.
Leren en ontwikkelen in zelfsturende teams
Het werken in zelfsturende teams blijkt in de praktijk bij uitstek de mogelijkheid om te leren en ontwikkelen. Bijvoorbeeld door andere taken op te pakken, die je eerder niet had maar je wel heel leuk lijken. Je kan meerdere rollen hebben. Bij zelfsturende teams in de zorg kan je bijvoorbeeld verpleegster zijn, maar daarnaast ook ervoor zorgen dat je weet wat het beleid is en dat jullie team aangehaakt is op de rest van de organisatie. Of je kan bepaalde taken die een manager normaal gesproken heeft op je pakken. Zie het eigenlijk als het samenstellen van je ideale functie. Daarnaast kan feedback een goede rol spelen binnen een zelfsturend team. Je wordt niet langer beoordeeld door een manager maar je kunt veel meer in het moment kiezen met wie jij het gesprek aangaat over groei en ontwikkeling. Dit kan on the go met een mobiele app, in fysieke gesprekken maar ook op afgesproken momenten. Zo organiseren wij bij Treams ieder kwartaal een kick-off en een wrap-up. Tijdens de kick-off bepaald ieder team haar doelstellingen die zijn toegespitst op de organisatiedoelstellingen. Tijdens de wrap-up sluiten we het kwartaal af en krijgt ieder team het podium om aan de rest te vertellen wat hun successen maar ook hun f*ckups zijn, want ook daar leer je veel van.